کف پوش ها کلاس های مقاومتی متفاوتی در قبال حرارت دارا‌هستند که موکت نیز از این قاعده استثنا ندارد! در آغاز می بایست بدین مورد اشاره کنیم که موکت نسوز یا این که کفپوش نسوز و ضد آتش نیست. البته ترازو برخورد به حریق در کفپوش ها بالاخص موکت ها رتبه بندی خاصی دارااست که به اختصار توضیحات آن مطرح میشود.
مهم ترین نکته در خرید کفپوش های خانگی و تجاری، توجه به بحث ایمنی است. موکت با توجه به اینکه نرمی و انعطاف پذیری دارد از کفپوش های ایمن شناخته شده و در اغلب فضاهای عمومی و خانگی نصب می شود. موکت جلوی آسیب های ناشی از ضربه را می گیرد و ضد حرارت و صوت است اما چیزی که ایمنی موکت را افزایش می دهد، آتش زا نبودن کفپوش است. با توجه به خطرات احتمالی ناشی از آتش سوزی لازم است تا موکت نسوز یا ضد حریق در همه ساختمان ها نصب شود برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با انواع موکت و کفپوش های نسوز به همراه ویژگی هایی که دارند با مای دکوری همراه باشید.
خسارت آتش بیش از چیزی است که تصور می کنید بحث تنها روی سوختن و از بین رفتن یک کفپوش، نیست. احتمال مرگ و میر ناشی از سوختگی یا خفگی در اثر استنشاق گاز و دود، به حدی زیاد است که استانداردهای بین الماللی موکت برای آتش سوزی نیز در نظر گرفته شده است. آیا به راستی موکت در برابر شعله های آتش، مقاوم است؟
برخی اماکن در خطر آتش سوزی قرار دارند. برای مثال در مکان های عمومی نظیر ساختمان های اداری و تجاری، احتمال آتش سوزی بیشتر است. یک ته سیگار خاموش نشده می تواند موجب آتش سوزی مهیبی بشود. در این مورد اولین چیزی که آتش می گیردکفپوش ساختمان است. اگر کفپوش از نوع ضد حریق باشد، در همین ابتدا جلوی یک آتش سوزی بزرگ گرفته می شود.
موکت نسوز یا ضد حریق در برابر آتش و شعله ور شدن مقاومت زیادی دارد و مانع گسترش آتش می شود. در مکان های عمومی احتمال سهل انگاری به دلیل رفت و آمد زیاد، بیشتر است و طبق قوانین باید از موکت هایی با قدرت مقاومت بالا در برابر حریق استفاده شود. اهمیت استفاده از وسایل ضد حریق در خانه ها به مراتب بیشتر است زیرا همیشه احتمال افتادن سیگار، ذغال و شمع وجود دارد. خانه محل آسایش افراد خانواده است و بایستی به بهترین نحوی در برابر خطرات احتمالی ایمن سازی شده باشد.
با توجه به اهمیت موضوع، موکت های نسوز در بین خریداران بسیار مورد توجه قرار گرفته اند. گاهی دیده شده که حتی تصورات غیر واقعی و اشتباه نیز در موکت موکت های ضد حریق، دهان به دهان می شود. جالب است بدانید که چیزی به نام موکت نسوز، اصلا وجود ندارد! در حقیقت آتش می تواند همه مواد را ذوب کند و به وسایل آسیب برساند.
منظور از موکت نسوز یا ضد حریق اینست که این کفپوش در برابر آتش مقاومت بالایی دارد. میزان مقاوم بودن موکت، تعیین کننده درصد نسوز بودن آن است. موکت هایی که از گسترش آتش، جلوگیری می کنند در کلاس کفپوش های ضد حریق طبقه بندی می شود. میزان واکنش به آتش موکت در دو سطح استاندارد طبقه بندی شده است:
موکت های اروپایی و آمریکایی
موکت های تولید اروپا با دو نماد Afl_Bfl کلاس بندی شده اند. این نمادها نشان دهنده سنجش مقاومت موکت در برابر حریق است. در این زمینه سخت گیری های دقیقی اعمال شده و همه موکت های تولید شده استاندارد از این لحاظ، تحت بررسی قرار می گیرند. با دیدن برچسب یکی از این نمادها می توانید به کیفیت و نسوز بودن موکت پی ببرید.
نماد Afl نوعی علامت برای کفپوش نسوز است. این نماد نشان می دهد که کفپوش دارای بالاترین درجه مقاومت در برابر اتش است. هر گاه این نماد روی کفپوشی دیده شود به منزله ضد حریق بودن کامل محصول است. طبیعتا این استاندارد را نمی توان برای موکت در نظر گرفت. جنس موکت از نخ الیاف است و به هیچ عنوان صد در صد، ضد آتش تلقی نمی شود.
واکنش به آتش موکت های اروپایی
برای سنجش مقاومت کف پوش موکت های تولید شده در اروپا از دو نماد Afl_Efl تقسیم بندی میشود.
Afl نشان دهنده بیشترین مقاومت در برابر آتش و به نوعی علامت کفپوش نسوز و ضد حریق میباشد که برای موکت هیچگاه عنوان نمیگردد. زیرا همانطور که پیشتر اشاره شد موکت نسوز وجود ندارد. بهترین درجه مقاومت موکت در برابر آتش Bfl میباشد و کمترین میزان مقاومت موکت Efl میباشد ، همچنین زمانی که هیچگونه آزمایشی بر روی موکت در برابر آتش صورت نگیرد از عبارت Ffl استفاده میگردد.
جز میزان مقاومت موکت در برابر آتش میزان دودی که در هنگام آتش سوزی از موکت ساطع میگردد نیز حائز اهمیت میباشد؛ و با عبارت Sنمایش داده میشود که S1 میزان انتشار دود کمتری نسبت به S2 دارد.
واکنش به آتش موکت های امریکایی
آزمایش میزان اشتعال زایی موکت ها توسط دو کلاس ۱ و۲ میباشد:
- برای بخش هایی که احتمال بیشتر است به عنوان مثال راهرو ها، ورودی و خروجی ها استفاده میشود.
- برای بقیه مناطق فضا مورد استفاده قرار میگیرد.
بدیهی است که اطمینان از ایمنی در فضاهای مختلف اعم از هتل ها که ملزم به استفاده از موکت بوده و همه فضا ها از پوشش موکت بهرمند هستند اهمیت بالاتری دارد و البته این ایمنی در فضاهای دیگر از جمله فضا های اداری و همچنین مسکونی نیز بسیار حائز اهمیت میباشد. از این رو پیشنهاد میشود که برای پوشش فضا ها از موکت هایی استفاده شود که از میزان مقاومت مطلوبی در برابر حرارت برخوردار میباشند. در میان الیاف مورد استفاده جهت تولید موکت بعد از پشم ،نایلون یا همان پلی آمید بهترین انتخاب است؛ چرا که نقطه ذوب بالایی دارد و هنگام آتش سوزی شدت آتش را کنترل کرده و در همان نقطه میسوزد. که این امر از سرایت آتش به اطراف جلوگیری کرده و انتشار گازهای سمی را به حداقل میرساند. دیگر الیاف مورد استفاده در تولید موکت پلی استر و پلی پروپیلن میباشند که از این دو پلی استر از مقاومت بالاتری نسبت به پلی پروپیلن برخوردار میباشد.
باتوجه به تفاسیر ارائه شده و همانطور که پیشتر به آن اشاره شد، موکت ضد حریق، موکت نسوز، و موکت ضد آتش یا هر اصطلاح دیگه ای که در این بحث می گنجد نادرست است.
انواع موکت یا کفپوش نسوز خانگی
در مورد موکت مسکونی نیز استانداردهای نسوز بودن موکت ها اهمیت زیادی دارد. الیاف به کار رفته در تولید کفپوش های موکتی تنوع زیادی دارند. مزیت موکت های نسوز اینست که شعله ور نمی شوند. حتی تماس مستقیم آتش ذغال و … روی موکت، باعث اشتعال و آتش سوزی نمی شود. این محصولات نقطه ذوب بالاتری دارند و در مهار آتش، بسیار اثرگذار هستند.
چنانچه در اثر سهل انگاری قسمتی از موکت دچار آتش سوزی شود، حرارت موجب ذوب شدن یک بخش بسیار کوچک می شود و آتش به اطراف سرایت نمی کند. در واقع تنها همان نقطه در اثر حرارت ذوب می شود و شعله خاموش خواهد شد. نکته بعدی در حداقل انتشار گازهای سمی و دود است که در این مورد ناچیز بوده و در حد قابل قبولی است.
انواع محصولات موجود در بازار از الیاف پشمی، نایلون، پلی استر و پروپیلن تولید شده اند. هر کدام از این الیاف در برابر حرارت و اتش، واکنش های متفاوتی نشان می دهند.
توجه داشته باشید نماد Bfl نشان دهنده بیشترین مقاومت موکت در برابر آتش است. این نماد بر روی محصولات بسیار با کیفیت و مقاوم در برابر آتش سوزی و حریق، نصب می شود. در صورتی که هیچ آزمایشی از لحاظ نسوز بودن موکت انجام نشود از نماد Efl استفاده می شود. موقع خرید با توجه به محل نصب موکت به استانداردهای ضد حریق بودن، توجه کنید.
میزان دودزا بودن موکت نیز از مواردی است که مورد سنجش دقیق قرار می گیرد. بسیاری از صدمات جانی در آتش سوزی ها به دلیل استنشاق دود بوده است. میزان دود ساطع شده هر چه کمتر باشد، کفپوش دارای کیفیت بهتری است. برای نمایش میزان دود از حرفS استفاده می شود که S1 نسبت به S2 دارای میزان انتشار دود کمتری است.
موکت های پشمی
این کفپوش ها از بهترین موکت های نسوز به حساب می آیند. موکت های پشمی یکی از گران ترین موکت های موجود در بازار هستند که از الیافت طبیعی بافته می شوند به خودی خود، ضد حریق است. این موکت ها به طور طبیعی ضد حریف هستند به طوری که در تولید این محصولات نیازی نیست تا از مواد شیمیایی برای نسوز کردن الیاف، استفاده کرد. پشم در درجه بسیار بالایی شروع به سوختن می کند و برای مشتعل شدن نیاز به اکسیژن زیادی دارد که این دو در فضای یک خانه یا یک محیط کار برای مشتعل شدن آن فراهم نیست. علاوه بر اینها، پشم به طور خودکار قابلیت خاموش کردن شعله را نیز دارد. بنابراین اگر یک درصد هم احتمال آتش گرفتن آن وجود داشته باشد می تواند بدون اینکه آتش شدت بگیرد خاموش شود. به دلیل این قابلیت ها و همچنین ضدحساسیت بودن موکت پشمی، اغلب این جنس موکت در بازار با قیمت بالاتری نسبت به سایر موکت ها به فروش می رسد.
موکت پلی آمید( نایلون)
پلی آمیدها اژ محصولات پر طرفدار در صنعت تولید موکت هستند. جنس این محصول همان نایلون معروف است. موکت های پل آمید دارای ثبات رنگ بوده و قابل شستشو هستند. میزان جذب آلودگی و لکه بر روی این محصول بسیار کم است و قیمت مناسبت تری دارند. میزان مقاومت به آتش موکت نایلونی در مقایسه با موکت های پشمی، اندکی کمتر است. با این وجود هنوز هم می توانید روی موکت نایلونی به عنوان موکت نسوز و ضد حریق حساب کنید. چنانچه موکت در معرض شعله قرار بگیرد، آتش شعله ور نمی شود و تنها همان منطقه ذوب می شود.
موکت پلی استر
ظاهر این الیاف شیک و لوکس است و قیمت مناسبی هم دارد. به لحاظ استانداردهای موکت، پلی استر در کلاس موکت نسوز و ضد حریق قرار دارد. البته این موضوع به معنای آسیب ندیدن موکت در برابر آتش نیست. موکت پلی استر، اتش را شعله ور نمی کند و در نقطه حرارت دیده، الیاف ذوب می شوند. این محصول امن و ارزان قیمت است و می تواند انتخاب خوبی برای مکان های عمومی و خانه ها باشد. اما در حد و اندازه موکت های پشمی نیست.
موکت پروپیلن
برخی این الیاف را با نام اولفین نیز عرضه می کنند. این کفپوش اغلب در ساختمان های تجاری و اداری نصب می شود. اولفین در باربر آلودگی و لکه بسیار مقاوم بوده و طول عمر زیادی دارد. در مکان های پر تردد یکی از بهترین انتخاب ها، قطعا موکت پروپیلن است اما ضریب نسوز بودن موکت در مقایسه با موکت پشمی، بسیار کمتر است. پروپیلن در برابر حرارت زیاد و آتش، شعله ور نمی شود ولی بخشی از موکت ذوب خواهد شد. مزیت این الیاف به قیمت بسیار ارزان و مقرون به صرفه تر آن است.
سخن آخر
موکت های تولید شده از الیاف پشم، پلی آمید( نایلون)، پلی استر و پلی پروپیلن هستند. الیاف پشمی و نایلون مقاومت بسیار بالاتری در برابر حریق دارند و تنها در محل حرارت، موکت می سوزد. الیاف پلی استر در مقایسه با الیاف پروپیلن مقاومت بیشتری دارند. آتش سوزی طی چند ثانیه رخ می دهد و قابل پیش بینی نیست. برخی فضا ها بیشتر در معرض آتش قرار می گیرند. مثلا اگر در خانه سیگار می کشید یا در محل کارتان ممکن است یک جرقه موجب آتش سوزی شود بهتر است هنگام انتخاب موکت به ضد حریق بودن آن توجه داشته باشید. موکت ضد حریق می تواند از شعله ور شدن آتش جلوگیری کند و در بدترین حالت فقط خودش آسیب ببیند. این نکته برای فضا های پرتردد همانند هتل نیز باید رعایت شود چرا که افراد مختلفی در آن رفت و آمد می کنند که ممکن است احتمال آتش سوزی در اثر افتادن یک ته سیگار را نیز بالا ببرد. بنابراین ضد حریق بودن موکت می تواند تا حد زیادی از خسارت های احتمالی مالی و جانی در چنین شرایطی جلوگیری کند.